tekst i obrazki: Mikołaj Spodaryk
W poniedziałek rozpocząłem kurs Art as Therapy: Self-Expression and Special Needs in Art Education poświęcony wykorzystaniu elementów arteterapii w edukacji opartej na sztuce i zajęciach plastycznych. Zajęcia prowadzi Monica Ogaz, absolwentka malarstwa na Akademii Sztuk Pięknych we Florencji oraz dyplomowana terapeutka i konsultantka w nurcie psychologii Gestalt.
Spotykamy się w pracowni Moniki, niedaleko Via San Egido. Pozostali uczestnicy kursu to Marina, z Hiszpani, Fiona, Alessandra oraz Sophi z Grecji oraz Monika, Marta i Bogumił spod Warszawy. Wszyscy z nich są nauczycielami.
Pierwszy dzień obfitował w zajęcia integracyjne, oparte na ćwiczeniach plastycznych, które z powodzeniem można wykorzystywać w pracy z różnymi grupami odbiorców w szkole, galerii czy bibliotece.
Większość ćwiczeń i zajęć plastycznych stanowiących istotę arteterapii, zakłada wykorzystanie działań twórczych jako alternatywnego sposobu komunikacji, a także – jak przekonaliśmy się na własnym przykładzie tworząc kolaże (nb. jedno z popularniejszych zajęć plastycznych) – sposobu „przełamywania lodów”.
Monica w trakcie wprowadzenia poczyniła istotne zastrzeżenie co do funkcji działań arteterapeutycznych. Dla terapeuty działania twórcze stanowią dodatkowe narzędzie pozwalające na wstęp do interpretacji i terapii – nie są jednak wyłącznym środkiem pracy. Dla animatorów i nauczycieli mogą one stanowić element codziennych praktyk edukacyjnych/warsztatowych jako platforma dialogu z uczestnikami i sposób treningu twórczości. Istotne jest powstrzymanie się od interpretacji (zwłaszcza w quasipsychologicznym duchu), która niesie ryzyko „wejścia w nieswoje buty” i w przypadku spotkania z osobami z traumą jest przepisem na katastrofę i krzywdę.
Istotną część pierwszego dnia kursu stanowiło wprowadzenie w wybrane koncepcje z pogranicza estetyki i innych nauk, które stoją w kontrze do teorii zakładających wyłącznie kulturowe uwarunkowanie doświadczenia estetycznego (m.in. propozycje Denisa Duttona – zobacz TEDa na ten temat), a także teorie sztuki wg Alaina de Botton’a, brytyjskiego myśliciela i pisarza skupiającego się na związku filozofii z praktykami codziennego życia (zobacz artykuł) oraz Gestalt jako filozofii życia opartej na uwadze i samoobserwacji (zobacz artykuł).
